Kościół p.w. św. Ignacego Loyoli w Niemcach

“Pierwsze wzmianki o istnieniu kaplicy drewnianej w Niemcach pochodzą z XVII w. i przypuszczać możemy, że była to prywatna kaplica ówczesnych właścicieli dóbr Niemce. Kolejna p.w. św. Pawła Apostoła wzmiankowana jest w 1739 r. i przez mieszkańców lokowana jest w miejscu dzisiejszego ogrodu plebańskiego, gdzie na jej fundamentach wzniesiono w 1861 r. kapliczkę z obrazem MB Częstochowskiej. Miejscowość Niemce należała nadal do parafii w Bystrzycy, gdyż władze carskie nie zezwalały na budowę nowych kościołów. Dlatego też Ignacy Budny, ówczesny właściciel Dóbr Niemce, na przełomie XIX i XX w. rozpoczął starania o wzniesienie prywatnego kościoła, co miało być pretekstem do uzyskania pozwolenia na budowę. Projekt sporządził na początku 1907 r. pochodzący z Wilna Jan Brzosko, architekt powiatu lubartowskiego. Przy projektowaniu uczestniczył również Stanisław Pronaszko ,,majster mularski” z Warszawy, zaś pracami budowlanymi kierował najpierw Jan Brzosko, później Mateusz Junczys. W 1909 r.nastąpiło poświęcenie świątyni przez bpa Franciszka Jaczewskiego, który 26.03.1914 erygował w Niemcach parafię, do której należało 7 miejscowości.

Właściciel dóbr Ziemskich Niemce okazał się hojnym fundatorem i wybudował obok kościoła również murowaną plebanię w latach 1909-1910 oraz uposażył przyszłą parafię w 6 morgów gruntu oraz po jednej mordze pod cmentarz kościelny i grzebalny. Ufundował ponadto dzwony, które w 1915 r. przez carat zostały wywiezione do Rosji. Po śmierci w 1917 r. fundatora zespołu kościelnego Ignacego Budnego, został on pochowany w krypcie pod prezbiterium kościoła.

W 1933 r. otynkowano mur wokół kościoła (wzniesiony jednocześnie ze świątynią) oraz zamontowano stalową bramę w murze ogrodzeniowym zespołu kościelnego.

W 1958 r. wzniesiono dzwonnicę, na której zawisły 3 nowe dzwony wykonane przez firmę Felczyńskich w Przemyślu. Dokonano też wówczas nasadzeń klonów wokół kościoła.  W latach 80 XX wieku wzniesiono obok starej plebanii nową, zaś opuszczony od 1985 r. budynek w 80% sukcesywnie legł dekapitalizacji.

Zespół kościelny położony jest w północnej części Niemiec, w bezpośrednim sąsiedztwie drogi Lublin-Lubartów, przy skrzyżowaniu z lokalną drogą odchodzącą od traktu lubelskiego na wschód do Łęcznej. W skład zespołu wchodzą następujące elementy:

neogotycki kościół stanowiący centralny i najważniejszy element zespołu,

orientowany, jest okazałą budowlą o strzelistych proporcjach z wysmukłą

wieżą, w fasadzie, dobrym detalu architektonicznym i stylowym wyposażeniu

wnętrza

budynek starej plebanii, skromny zarówno w kubaturze i rozplanowaniu
cmentarz przykościelny wydzielony murem ogrodzeniowym z bramkami
cenotaf włączony organicznie w mur od strony północnej
kapliczka w formie kolumny w ogrodzie plebańskim.

Centralnym elementem zespołu jest monumentalny kościół ustawiony na osi północny-zachód południowy-wschód, zlokalizowany pośrodku cmentarza kościelnego, ogrodzonego wysokim murowanym ogrodzeniem w kształcie czworoboku. W mur ogrodzeniowy włączony jest prostopadłościenny cenotaf z początku IX w. Obok kościoła, w północnym narożniku cmentarza kościelnego, usytuowana ażurowa, stalowa dzwonnica pod daszkiem namiotowym z trzema dzwonami wykonanymi przez firmę Felczyńskich w Przemyślu w 1958 r. Dominantą architektoniczną w zespole jest strzelista wieża neogotyckiego kościoła, dominująca na tle całej okolicy, stanowiąc jednocześnie znakomity punkt widokowy. Bryła kościoła z wieżą jest szczególnie widoczna i eksponowana.“

 – cytat z: Praca zbiorowa: Na większą Chwałę Bożą. Stulecie Parafii św. Ignacego Loyoli w Niemcach. Str 48,49. 1914-2014 Lublin: MAIK Agencja Reklamowa, 2014.

„ Pierwszym proboszczem parafii w Niemcach został ksiądz Józef Adamczyk. Zarządzał on majątkiem ofiarowanym przez dziedzica Ignacego Budnego, na który składał się nowy kościół z plebanią, położone na działce o powierzchni ok. 2,03 ha (razem z zabudowaniami gospodarczymi, ogrodami, sadem i warzywnikiem), ok. 6 mórg ziemi ornej (3,12 ha) w centrum miejscowości i 0,5 morgi przy cmentarzu grzebalnym obok drogi do Rokitna, cmentarz grzebalny o powierzchni 1 morgi (0,56 ha) oddalony o ok. 1 km na północ od kościoła, położony przy drodze Lublin – Lubartów. Nowo powstała parafia zamieszkana przez ponad 2000 wiernych, składała się początkowo z 7 wsi, tj. Niemce, Wola Niemiecka, Zalesie, Rokitno, Kolonia Rokitno, Leonów i Włóki. Poza Wolą Niemiecką należąca wcześniej do parafii św. Jana Chrzciciela w Dysie oraz Rokitnem i Kolonią Rokitno należącymi do parafii św. Anny w Lubartowie, pozostałe zostały odłączone od parafii w Bystrzycy. Ksiądz Adamczyk nie zdążył jeszcze dobrze wejść w swoje obowiązki i zapoznać się z powierzoną sobie owczarnią, gdy nad Europą rozszalała się I wojna światowa.

W roku 1915 władze i wojska rosyjskie opuściły terytorium dawnego Królestwa Polskiego zabierając ze sobą wszystko, co mogło przydać się na potrzeby wojny. Z nowej parafii w Niemcach zarekwirowano dwa z trzech dzwonów kościelnych o wadze 11 i 7 pudów (ok. 180 i 115 kg). Austriacy, którzy zajęli Lubelszczyznę w następnym roku nie byli wcale lepsi i wywieźli ostatni z dzwonów o wadze ok. 24,5 kg. Podczas zaciętych walk austriacko-rosyjskich pod Lublinem, Jastkowem i Krasieninem, kościół w Niemcach zamieniony został w austriacki szpital polowy.  Wkrótce jednak front przesunął się w głąb terytorium zajmowanego przez Rosjan, a w 1917 roku nowe władze austriackie zezwoliły na sprawowanie kultu, za każdym jednak razem wymagając uzyskania osobnego pozwolenia na każdą formę procesji czy nabożeństwa. Życie religijne zaczęło więc wracać do normy, a nawet rozwijać się. Niestety, w 1917 roku zmarł inicjator, „ojciec i dobrodziej” parafii, dziedzic Ignacy Budny, faktyczny przywódca wspólnoty lokalnej, patron i mecenas wielu przedsięwzięć podejmowanych w Niemcach oraz okolicznych miejscowościach. Pochowano go w krypcie pod prezbiterium kościoła, a w 1932 roku uczyniono tak również z ciałem jego zmarłej małżonki Karoliny. Przypominają o tym wmurowane po obu stronach ołtarza głównego marmurowe tablice.

W 1918 roku powstało w Niemcach Bractwo Różańca Świętego, przed mszą poranną i sumą śpiewano godzinki, uzyskano zezwolenie na odprawianie uroczystych nabożeństw z wystawieniem Najświętszego Sakramentu; ustalono również stałą porę odprawiania rekolekcji wielkopostnych (tylko takie zresztą były), które rozpoczynały się lub kończyły w IV niedzielę Wielkiego Postu. Szczególnie uroczyście zaczęto teraz obchodzić ustanowione od początków parafii, a zaniechane w pierwszych latach wojny odpusty ku czci świętych Piotra i Pawła (29 czerwca) oraz świętego Ignacego Loyoli, głównego patrona parafii.

   Odpust ku czci św. Apostołów był zresztą w Niemcach zawsze bardziej uroczysty i skupiał o wiele więcej wiernych z samej miejscowości, parafii przyległych oraz często nawet z bardzo odległych miejsc naszego regionu. Działo się tak dlatego, że jeszcze przed powstaniem parafii, prawdopodobnie już w XVIII wieku, na terenie obecnego ogrodu plebańskiego, a ówczesnego cmentarza grzebalnego, znajdowała się kaplica pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła, która uległa zniszczeniu najprawdopodobniej na początku XIX wieku (być może w czasie wojen napoleońskich). Kaplica ta słynęła w okolicy i otaczana była szczególną pobożnością, istnieją wzmianki o procesjach odprawianych do niej z odległej parafii w Bystrzycy właśnie w dzień wymienionych wyżej patronów i sprawowanych w kaplicy mszach św. Dość, że była sławna w całej diecezji, a sława ta przetrwała w tradycji okazałych odpustów aż do drugiej połowy XX wieku.”

– cytat z: Praca zbiorowa: Na większą Chwałę Bożą. Stulecie Parafii św. Ignacego Loyoli w Niemcach. Str 14,15. 1914-2014 Lublin: MAIK Agencja Reklamowa, 2014.

Więcej:

Praca zbiorowa: Na większą Chwałę Bożą. Stulecie Parafii św. Ignacego Loyoli w Niemcach. 1914-2014 Lublin: MAIK Agencja Reklamowa, 2014.

https://parafia-niemce.pl/historia/

• 1906r. – rozpoczęcie przez Ignacego Budnego – właściciela dóbr Niemce budowę świątyni i plebanii w Niemcach.
• Świątynia w Niemcach miała być początkowo kościołem prywatnym rodziny Budnych, dlatego m.in. nosi ona imię świętego Ignacego, patrona fundatora. Wersja o prywatnym przeznaczeniu świątyni podawana była władzom rosyjskim, aby łatwiej zgodziły się one na jej budowę.
• 26.03.1914r.– erygnacja parafii pw. św. Ignacego Loyoli w Niemcach przez ks. bp Franciszek Jaczewskiego. Pierwszym proboszczem został ks. Józef Adamczyk.
• Odpust ku czci św. Apostołów był w Niemcach bardziej uroczysty. Działo się tak dlatego, że jeszcze przed powstaniem parafii, prawdopodobnie już w XVIII wieku, na terenie obecnego ogrodu plebańskiego, a ówczesnego cmentarza grzebalnego, znajdowała się kaplica pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła. Kaplica ta słynęła w okolicy i otaczana była szczególną pobożnością.
• 1916r.– kościół w Niemcach został zamieniony w austriacki szpital polowy w czasie walk z wojskami rosyjskimi.
• 1935r. – proboszczem parafii św. Ignacego Loyoli w Niemcach został ks. Władysław Jędruszak.
  1946 – 1947r. – ks. Proboszcz Władysław Jędruszak został aresztowany i więziony w Lubartowie i Lublinie. (uwięzionego ks. Proboszcza zastępował wtedy w parafii ks. Jan Szczepański, później w
• 1947 r. zamordowany przez UB. Ksiądz Jan Szczepański zwany jest ”lubelskiem księdzem Popiełuszko”)